Het zelfbeeld als optelsom
Het zelfbeeld is een optelsom van drie componenten: wat iemand over zichzelf weet, hoe hij de verschillende ‘weetjes’ waardeert en welk gewicht ze hebben meegekregen. Bij de een ligt het probleem in een gebrek aan weetjes, bij de ander in de negatieve waardering van die weetjes en bij een derde in een oneerlijke weging. Vaak zijn alle drie problematisch. Bij iedere component past een andere strategie.
Bij de meeste cliënten zijn er te weinig (positieve) weetjes. Leer de cliënt in het witboek positieve ervaringen te verzamelen en er positieve eigenschappen aan te koppelen. Positieve eigenschappen kun je ook verzamelen door verschillende levensgebieden, rollen of functies door te nemen.
Zijn er veel kenmerken of eigenschappen waaraan de cliënt een minteken geeft, terwijl jij en ik ze als positief zien? Dit komt nogal eens voor in combinatie met het woord ‘te’: (te) bescheiden, (te) perfectionistisch. Zoek met cliënt naar positieve kanten van de eigenschap. En laat hem er voorbeelden bij verzamelen. Toen en toen was ik bescheiden en ik was er tevreden over.
Sommige cliënten weten allerlei positieve zaken te benoemen, maar één negatief gebied doet al het andere in het niet verdwijnen. Zoals bijvoorbeeld werkeloos zijn, geen partner hebben of te dik zijn. Richt je erop het gewicht van andere gebieden te vergroten. Vraag je cliënt in het witboek speciale aandacht te geven aan andere gebieden en bekrachtig hem als hij dat doet.