Negatief zelfbeeld en sociale angst

Een negatief zelfbeeld en sociale angstklachten gaan vaak samen. Bij sommige cliënten hapert de generalisatie. Ook al zijn ze zich door de behandeling van hun sociale angst veel beter over zichzelf gaan voelen, zodra zij onder de mensen zijn komt het negatieve zelfbeeld weer opzetten en een gevoel van falen overheerst.

Dat heeft ermee te maken dat we in sociale situaties geneigd zijn om ‘door de ogen van de ander naar onszelf te kijken’. Bij cliënten met een negatief zelfbeeld speelt dat zeker een rol. Ook voegen zij er, meer of minder bewust, een beoordeling aan toe. Het negatieve zelfbeeld ziet vervolgens zijn kans schoon en bestookt de cliënt met hoge eisen en negatieve beoordelingen. Heel vervelend en om moedeloos van te worden.

Herhaling is heel belangrijk. Het negatieve zelfbeeld is in de loop van vele jaren gevoed met negatieve informatie. Om van het nieuwe positieve zelfbeeld een serieuze concurrent te maken moet ook veel positieve informatie verzameld worden.

 

Laat je cliënt in het witboek speciale aandacht geven aan zijn ervaringen in het contact met andere mensen. Vraag hem te letten op heel kleine dingen waar hij tevreden over was of waar hij trots op was, speciaal in sociale situaties. Dat betekent dus dat hij zijn eisen laag moet stellen en zichzelf met een milde blik moet bekijken. Ook zou het goed zijn om de negatieve dingen, die zeker boven zullen komen, te negeren. Vraag hem alleen te kijken naar wat goed gaat in het contact met andere mensen of naar het plezier dat hij eraan beleeft (al was het maar heel even), dat hij uitgevoerd heeft wat hij zich had voorgenomen (al liep het een beetje stroef) of dat hij bereikt heeft wat hij wilde (al was het maar iets kleins).

Zeg hem zichzelf te prijzen voor het feit dat hij de contacten toch maar mooi aangaat. In gedachten kan hij achter iedere notitie in het witboek zeggen: ‘… ondanks het feit dat ik het moeilijk vind’ of ‘… ondanks het feit dat ik er tegenop zag’. Daarmee verlaagt  hij de eisen aan zichzelf.

 

Tenslotte zou je kunnen denken aan taakconcentratieoefeningen, waarbij de cliënt leert om zich op de taak te richten in plaats van op zichzelf. Naar binnen gericht zijn gaat automatisch over in de beoordeling van hoe je het doet, en dat pakt bij een cliënt met een negatief zelfbeeld meestal negatiever uit dan nodig. Door zich op de taak te concentreren raakt het beoordelen op de achtergrond. Lukt het om zich op de taak te concentreren (al was het maar heel even) dan hoort dat in het witboek!