Wat kun je doen als je cliënt weinig in het witboek weet op te schrijven?
Weinig weten op te schrijven in het witboek is eerder regel dan uitzondering. Het is ongewoon en misschien zelfs beangstigend om op positieve zaken te letten. Bovendien worden positieve ervaringen snel weer vergeten.
Hoe langer je erover praat hoe groter het wordt
Ik praat het liefst de hele therapiesessie over positieve ervaringen van de cliënt. Als hij 3 notities heeft gemaakt, neem ik tien à vijftien minuten per notitie. Je impliciete boodschap is: ‘Dit is belangrijk.’
Er is altijd iets positiefs te ontdekken
Als de cliënt niets heeft opgeschreven, neem dan de afgelopen dag met hem door en ga bij alles wat cliënt heeft meegemaakt na of er iets positiefs aan te ontdekken is. Wees niet te snel tevreden met een ‘nee’. Als de cliënt wel iets heeft opgeschreven, praat er dan uitgebreid over door. Vraag naar details en je zult zien dat er meer positiefs uit komt rollen.
Verlaag de eisen Leer de cliënt niet alleen op grote prestaties te letten, maar ook op kleine feitjes en gebeurtenissen. En niet alleen het resultaat telt, ook de inzet.
Deel grote feiten op in meerdere kleine Sta er samen met de cliënt bij stil wat hij allemaal heeft gedaan om tot dat grote feit te komen. Loop alles nog eens na en laat hem alle ingrediënten apart opschrijven.
Houd rekening met de omstandigheden Cliënts stemming, conditie en energie kunnen van dag tot dag verschillen. Hij mag zijn eisen daaraan aanpassen. Als je een griep onder de leden hebt of je somber voelt, kun je niet verwachten dat er net zo veel uit je handen komt als anders.
Herhaling is belangrijk Adviseer je cliënt de dingen die hij vroeger moeilijk vond niet al te snel als ‘gewoon’ of ‘normaal’ te zien. Ze zijn bijzonder en de kunst is dat te blijven opmerken. Wat vandaag goed is, is dat morgen ook weer.
Maak het persoonlijk Mensen met een negatief zelfbeeld vinden het moeilijk om een eigen aandeel te ontdekken in plezierige gebeurtenissen. Ze laten de eer aan een ander of aan de omstandigheden. Stimuleer de cliënt om naar zijn eigen aandeel te zoeken.
Houd censuur buiten de deur Als de cliënt iets positiefs heeft ontdekt, voegt hij er vaak iets negatiefs aan toe. Hij bagatelliseert het positieve of voert 'verzachtende' omstandigheden aan. Het positieve verdwijnt daarmee uit het zicht. Neem er geen genoegen mee.
Kijk ook eens een andere kant op Als de feiten in het witboek steeds op één levensgebied liggen, bijvoorbeeld alleen maar prestaties, vraag de cliënt dan zijn blik ook te richten op andere gebieden. Hoe zit het met genieten, hobby's, de relatie met partner en kinderen, humor, sport, het uiterlijk?
Let op de dingen die cliënt moeilijk vindt Laat de cliënt in het witboek speciale aandacht schenken aan moeilijkheden die hij in het dagelijks leven ondervindt. Laat hem in het witboek noteren hoe hij met die moeilijkheden is omgegaan of hoe hij ze heeft opgelost.
Herhaling is belangrijk Adviseer je cliënt de dingen die hij vroeger moeilijk vond niet al te snel als ‘gewoon’ of ‘normaal’ te zien. Ze zijn bijzonder en de kunst is dat te blijven opmerken. Wat vandaag goed is, is dat morgen ook weer.
Maak het persoonlijk Mensen met een negatief zelfbeeld vinden het moeilijk om een eigen aandeel te ontdekken in plezierige gebeurtenissen. Ze laten de eer aan een ander of aan de omstandigheden. Stimuleer de cliënt om naar zijn eigen aandeel te zoeken.
Houd censuur buiten de deur Als de cliënt iets positiefs heeft ontdekt, voegt hij er vaak iets negatiefs aan toe. Hij bagatelliseert het positieve of voert 'verzachtende' omstandigheden aan. Het positieve verdwijnt daarmee uit het zicht. Neem er geen genoegen mee.
Kijk ook eens een andere kant op Als de feiten in het witboek steeds op één levensgebied liggen, bijvoorbeeld alleen maar prestaties, vraag de cliënt dan zijn blik ook te richten op andere gebieden. Hoe zit het met genieten, hobby's, de relatie met partner en kinderen, humor, sport, het uiterlijk?
Let op de dingen die cliënt moeilijk vindt Laat de cliënt in het witboek speciale aandacht schenken aan moeilijkheden die hij in het dagelijks leven ondervindt. Laat hem in het witboek noteren hoe hij met die moeilijkheden is omgegaan of hoe hij ze heeft opgelost.
Zie M. de Neef (2010) Negatief zelfbeeld. Amsterdam: Boom. Pagina 64-66.